[ Pobierz całość w formacie PDF ]
nych nabierają nieraz starczego wyglądu. Jako przykład przyto-
czmy3) wypadek 60-letniego mężczyzny, który był poddawany
dializie i po niej popadł w apatię, krańcowe wyczerpanie i znuże-
nie, a także miał trudności z przypomnieniem sobie najprostszych
spraw. Kiedy mu podano witaminę B], już po 3 dniach wrócił do
formy, odzyskał pamięć i zdolność abstrakcyjnego myślenia, a po
5 dniach stan jego byt w normie.
2) Przemysł Spożywczy" XI.1975.
3) Neurology" IY.1976.
178
Czasem niedobór witaminy Bi może być jedną z przyczyn depre-
sji, można też wyleczyć chorego z melancholii odpowiednimi daw-
kami tego składnika. Bywa, że niewytłumaczona śmierć niemowlę-
cia w wieku od 1 do kilku miesięcy ( crib death") jest spowodowa-
na brakiem tiaminy. Zjawia się wtedy zez (przy beri-beri jest on
u dzieci charakterystyczny), a badanie krwi wykazuje wyrazny
niedobór łiaminy. Gdy podawano ją przez 6 miesięcy dzieci
zdrowiały. Ponadto sztuczne karmienie nieodpowiednio przygoto-
wanym pokarmem łatwo może niemowlę doprowadzić do beri-beri.
W okresie ciąży, szczególnie w ciągu ostatnich dwu miesięcy,
a także podczas karmienia, zapotrzebowanie na łiaminę organizmu
kobiety ogromnie wzrasta.
yródła tiaminy
Drożdże piwne, kiełki pszenicy, otręby i wątroba oto naj-
obfiłsze zródła witaminy Bp Ponadto nasiona słonecznika i sezamu
są w nią tak bogate, że zanim ukazały się odpowiednie preperały
farmaceutyczne, lekarze właśnie tymi produktami leczyli z dobrym
skutkiem chorobę beri-beri i jej początkowe objawy.
Godnym polecenia zródłem są też płatki owsiane, a więc znowu
surówka piękności", bo płatki surowe są w tiaminę o ok. 4 razy
bogatsze ód gotowanych. Jeśli się codziennie jada ziemniaki albo
fasolę (jak np. w Meksyku), to też dostarcza się dość tiaminy. Ale
jednak będzie jej więcej, gdy ziemniaki pieczemy albo gotujemy
tak, by woda z nich odparowała, a resztę jej zużyjemy do zup
i sosów. Podobnie jest z fasolą czy grochem. Chodzi o to, że wywar
z tych warzyw zawiera sporo rozpuszczalnej w wodzie tiaminy
inie wolno wylewać go jako bezużytecznego. Z tych samych wzglę-
dów suche strączkowe trzeba moczyć w czystej wodzie i potem
w tej samej gotować. Naturalnie, podczas gotowania i tak wiele
witaminy Bi zniszczymy, ale zawsze sporo jeszcze zostanie i o tę
resztę warto dbać.
Zasobne w tiaminę są ponadto takie produkty, jak: razowy chleb,
podroby wieprzowe, pełne ziarno ryżu (nie łuskane), kasza grycza-
na nie palona, szparagi i jarzyny liściaste, jak np. szpinak i botwi-
na, a dalej; orzechy laskowe, owoce suszone itd.
Podroby wieprzowe, jak serce i wątroba, mają przeciętnie ok.
10 razy więcej witaminy Bi, niż wołowe, ale serce wołowe ma jej
ok. 8 razy, a wątroba 4 5 razy więcej niż mięśnie, czyli mięso.
2 jaja dostarczają ok. 1/3 tej ilości tiaminy, jaką zawiera porcja
płatków owsianych.
Bywa, że osoby dbające o linię, jadając przez dłuższy czas
chudą wołowinę, twaróg, sałatę, soki owocowe i inne nisko
kaloryczne produkty zapadają na pierwsze objawy beri-beri.
f 2'
179
Bo kto jako dietę odchudzającą będzie stosował groch,
fasolę, ziemniaki czy wieprzowinę? Gdy zauważamy, że łatwo popa-
damy w zmęczenie, irytację itp., spróbujmy zmienić jadłospis, do-
dając do niego sporo produktów bogatych w tiaminę.
Radzieckie normy zapotrzebowania na witaminę Bi przedstawia
poniższa tabelka:
Orupa ludności
Dzieci do lał 7
Dzieci od 7 do 14 lał
Młodzież powyżej 14 lat
Dorośli przy wykonywaniu pracy
fizycznej umiarkowanie ciężkiej
ciężkiej
bardzo ciężkiej
Kobiety ciężarne (5 8 miesiąc)
Kobiety karmiące (do 7 miesiąca)
Minimalne dzienne
zapotrzebowanie na wił. Bi
|w mg)
1
1,5
2
2
2,5
3
2,5
3
Nie stwierdzono dotąd, aby nawet duże dawki tiaminy (np. apli-
kowane chorym przy rwie kulszowej, postrzale i innych schorze-
niach " nerwów) miały szkodliwe skutki. Szczurom doświadczalnym
podawano jej 100 razy więcej niż wynosi norma i czuły się świe-
tnie.
Warto też pamiętać, że cytowane dawki są minimalne. Obecnie
mówi się raczej, że potrzeba ok. 0,5 mg tiaminy na każde zjedzo-
ne" 1000 kalorii. Ponadto, że zapotrzebowanie na tiaminę w orga-
nizmie rośnie, gdy się zażywa antybiotyki, gdy się ma rozwolnienie,
gdy się przeżywa cięższe stresy lub rozwija dużą aktywność
fizyczną.
Pamiętajmy, że dostarczając organizmowi bogatych zródeł wita-
miny B] na ogół zapewniamy mu także niemal wszystkie inne
witaminy z grupy B. Bo drożdże (piwne!), kiełki pszenicy i wątroba
są ich najbogatszymi zródłami.
Oto tabelka zawartości witaminy B[ w niektórych produktach4):
4) Według A. Szczygieł: Podstawy fizjologii .żywienia
w nawiasach).
innych zródeł (dane
180
Produkt (100 g)
Drożdże browarniane suszone
Drożdże piekarskie suszone
Drożdże świeże
Arachidy
Mięso wieprzowe
Kasza gryczana nie palona
Kasza pszenna (97%)
Suche strączkowe, orzechy laskowe (400)
Mięso baranie
Mleko w proszku
Mąka żytnia 97%
Orzechy włoskie (300)
Kasza gryczana palona
Migdały (250)
Drób
Płatki owsiane
Kasza krakowska
Kasza jęczmienna
Kalafior
Jaja
Ser biały i twaróg
Pomidory
Ziemniaki, wołowina
Mleko świeże
Kapusta, agrest, porzeczki, śliwki
Ryby
Jabłka
Zawartość witaminy
(mcg)
10 000 do
3000
700
(750)
540
530
450
450
360
330
320
220
200
200
180
150
140
130
100
80
70
55
po 45
40
35
17 000
Witamina 62 i uroda
Ryboflawina zwana też dawniej laktoflawiną, hepatoflawiną,
a nawet witaminą G podobnie jak tiamina, pomaga spalać cukry,
usprawniając mechanizmy energetyczne. W połączeniu z białkami
i kwasem fosforowym w obecności biopierwiastków (np. magne-
zu) tworzy ona enzymy konieczne do metabolizmu cukrowców
oraz do transportu tlenu, więc do oddychania każdej komórki.
Spójrz w lustrol Czy tworzą ci się drobne zmarszczki, pro-
mieniście rozchodzące się nad ustami, szczególnie nad górną wargą?
A może kąciki ust ci popękały? Może powstały tzw. zajady? Może
pieką cię oczy lub czujesz w nich suchość? Może ci się łuszczą
kąciki nozdrzy, uszu i czoło? Może masz język purpurowy, tłuszczą-
181
ce się włosy, zaczerwienione powieki? To wszystko są lub mogą
być symptomy niedoboru ryboflawiny. Przypominamy, że podobne
są również objawy niedoboru żelaza.
Kiedy się chce wywołać u zwierząt doświadczalnych kataraktę, to
się im podaje dietę pozbawioną witaminy Bg. A choroba ta znika,
gdy do karmy dodaje się nieco tego składnika. Każda ranka tworzą-
ca się na skórze lub śluzówce jest zablizniana przez wzrost komó-
rek nabłonka. Proces ten będzie przebiegał szybciej, gdy do diety
dodamy ryboflawiny.
Rzecz jasna, że po takich pozytywnych wynikach badań u szczu-
rów zajęło się ludzmi. Przecież zaćma może zaatakować w starszym
wieku każdego z nas. Wpływ witaminy Ba na to schorzenie badali
dr Harold W. Skałka i dr Josef Prchal z uniwersytetu w Alabamie
(USA), Doszli do wniosku, że ryboflawina nie może zapobiec
katarakcie, ale może pomóc w opóznieniu jej powstania, l tak np.,
zamiast w 50 roku życia dzięki dostatecznej ilości ryboflawiny
w organizmie zaćma może zaatakować oczy w póznej starości, o
Badacze ci doszli do wniosku, że większość pacjentów z wczesną
zaćmą miało niedobory ryboflawiny w organizmie. Jako optymiści
twierdzą, że w ciągu 5 do 15 lał uda się wreszcie znalezć wśród
wielu dróg, łę która niedbpuści do powstawania katarakty.
Zdawałoby się, że witaminy Ba potrzeba nam bardzo niewiele,
ta ilość jest bardzo ważna. Dopiero w ostatnich latach5) odkryto,
że ryboflawina przedłuża życie krwinek i odgrywa razem z kwasem
foliowym ważną rolę w produkcji nowych czerwonych ciałek krwi
w szpiku kostnym. Ponadto pomaga w utrzymaniu poziomu żelaza.
Jest też związana z procesem przyswajania żelaza. Proponuje się na-
wet, aby przy podawaniu tego pierwiastka np, osobom anemicznym,
podawać im również witaminę Ba oraz kwas foliowy.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]