[ Pobierz całość w formacie PDF ]
odłączenie dziecka od rodziców np. poprzez hospitalizację dziecka na oddziale psychiatrii
dziecięcej, kiedy indziej zastosowanie psychofarmakoterapii łagodząc zaburzenia dziecka,
powoduje osłabienie napięcia obu stron.
W terapii indywidualnej i grupowej dzieci możliwe jest oddziaływanie na nich
poprzez różnorodne metody i formy. Szczególnie przydatne w pracy nauczyciela i
wychowawcy są m.in.: terapia z wykorzystaniem rysunku, terapia poprzez muzykę, sport,
stosowanie technik relaksacyjnych, trening asertywności, psycho - i socjodrama a także
metoda ruchu rozwijającego W. Sherborne.
Nieodzownym warunkiem powodzenia sukcesu wychowawczego jest zrozumienie,
że dziecko z zaburzeniami zachowania nie jest dzieckiem złym, lecz dzieckiem, które ma
trudności w kierowaniu swoim postępowaniem. Narzuca to konieczność pomocy, nie
represji i karania.
36
PODSUMOWANIE
Rosnącą troską społeczeństwa są agresywne, aspołeczne dzieci i nastolatki, którzy
traktują innych jak przedmioty, a nie jak ludzi. Agresywna, aspołeczna jednostka nie
pojawia się w próżni ale jest efektem poważnej społecznej deprywacji, winnej całego
szeregu problemów: dzieci i młodych ludzi, którzy nie potrafią i nie chcą się uczyć,
pracować, ich depresji, samobójczych myśli czy zachowań poważnie naruszających prawa
innych ludzi. Tylko zrozumienie, co leży u podstawy tej skomplikowanej patologii, może
wskazać na środki zaradcze.
Głównymi czynnikami przyczyniającymi się do powstawania zaburzeń zachowania
są: określona fizjologiczna reaktywność sprzężona ze środowiskiem rodzinnym, które
zawodzi dziecko w wielu stadiach rozwojowych (włącznie z tymi, gdy dzieci formują
ciepłe związki z innymi ludźmi, uczą się panowania nad sobą, przedstawiania intencji,
uczuć), jak też społecznymi stresami takimi jak nędza.
Jeżeli bezpośrednie otoczenie dziecka nie ustanawia konsekwentnych granic
zachowania, albo jeśli są narzucane w sposób obraźliwy, tendencja szukania doznań może
przyjąć nieaprobowaną społecznie formę. Nawet bardzo małe dziecko może zostać
podpalaczem, niszczyć cudzą własność lub torturować zwierzęta. Później może ranić a
nawet zabijać bez wyrzutów sumienia.
Zaburzenia zachowania i wszystkie późniejsze porażki życiowe człowieka mają
swoje źródło w niedoborach, które wynikają z emocjonalnej deprywacji i spustoszenia we
wczesnych latach życia. Dzieci te zostały ograbione z lekcji, jakich może dostarczyć
wczesna emocjonalna bliskość. Ich dysfunkcjonalne rodziny zawiodły je w najbardziej
fundamentalnych obowiązkach: dostarczenia fizycznej ochrony, emocjonalnej stabilności,
trwałego ciepła i opieki.
Rodzina będąca pierwszym i najważniejszym środowiskiem w życiu dziecka może
działać terapeutycznie niwelując bądź łagodząc zaburzenia rozwojowe pochodzenia
biologicznego, ale może też zakłócać prawidłowy rozwój poprzez dysfunkcjonalne
funkcjonowanie. Poznanie przyczyn zaburzeń zachowania uwarunkowanych wadliwym
funkcjonowaniem środowiska rodzinnego ma ogromne znaczenie ze względów
pedagogicznych i społecznych. Znacznie łatwiej jest bowiem zapobiegać nieprawidłowym
zachowaniom niż je korygować. Warunkiem jest znajomość tych czynników środowiska
rodzinnego, które mają największe znaczenie patogenne. Głównym celem mojej pracy
było poznanie i analiza przyczyn tkwiących właśnie w środowisku najbliższym dziecku.
Dzięki temu będę mogła wnikliwiej analizować środowisko rodzinne pod kątem
dysfunkcjonalności i podejmować wcześniejszą interwencję.
Również problematyka wychowania dziecka z zaburzeniami zachowania jest
zagadnieniem mających wiele różnych, a równocześnie związanych ze sobą aspektów.
37
Jednym z podstawowych zadań rodziców i wychowawców jest wprowadzenie dzieci
z zaburzeniami zachowania w świat wartości, ale nie na zasadzie moralizowania, lecz
przeżywania.
Wychowanie dziecka z zaburzeniami zachowania jest zadaniem trudnym ale i
delikatnym. Wymaga od rodzica - nauczyciela równocześnie miłości i dystansu,
łagodności i stanowczości, cierpliwości i zdecydowania. Te uzupełniające się, choć często
kontrastowe cechy wymagają nie tylko serca ale także zdrowego rozsądku, życzliwości i
równowagi.
W procesie wychowawczym należy zmierzać do bezinteresownej przyjaźni z
dzieckiem i bezwarunkowej akceptacji. Poznanie przyczyn patologicznego zachowania
jest pierwszym i zasadniczym celem, do którego powinny zmierzać działania opiekunów.
38
B I B L I O G R A F I A
1.
Bogdanowicz M.: Psychologia kliniczna w wieku przedszkolnym. Warszawa
1985, WSiP.
2.
Bołoz W.: Życie w ludzkich rękach. Warszawa 1997, Wydawnictwo "Adam".
3.
Conway J.: Dorosłe dzieci rozwiedzionych rodziców. Warszawa 1995, Oficyna
Wydawnicza "Logos".
4.
Firkowska-Mankiewicz A.: Czynniki biopsychiczne a przestępczość nieletnich.
Warszawa 1972, PWN.
5.
Formański J.: Psychologia . Warszawa 1998, Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
6.
Forward S.: Toksyczni rodzice . Warszawa 1989, Wydawnictwo J.Santorski.
7.
Herman Lewis J.: Przemoc - uraz psychiczny i powrót do równowagi . Gdańsk
1998, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
8.
Kawula S.: Rodzina o skumulowanych czynnikach patogennych. (W:) Kawula
S., Brągiel J., Janke A.: Pedagogika rodziny. Obszary i panorama problematyki.
Toruń 1998, Wydawnictwo Adam Marszałek.
9.
Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD - 10. Rewizja
10. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne. Kraków - Warszawa 1997,
Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne "Vesalius" Instytut Psychiatrii i
Neurologii.
10. Konopczyński M.: Twórcza resocjalizacja . Warszawa 1996, MEN.
11. Konopnicki J.: Niedostosowanie społeczne . Warszawa 1971, PWN.
12. Kozłowska A.:
Zaburzenia emocjonalne u dzieci w wieku przedszkolnym .
Warszawa 1984, WSiP.
13. Lausch-Żuk J.: Terapia dzieci przejawiających zachowania agresywne . (W:)
Burtowy M.: Terapia pedagogiczna dzieci w młodszym
wieku szkolnym . Kalisz 1996, WOM.
14. Lewicki A. (red).: Psychologia kliniczna . Warszawa 1974, PWN.
15. Lipkowski O.: Resocjalizacja . Warszawa 1976, WSiP.
16. Łobocki M.: Trudności wychowawcze . Warszawa 1989, WSiP.
17. Mellody P.: Toksyczne związki . Warszawa 1995, Wydawnictwo J.Santorski.
18. Obuchowska I.: Dynamika nerwic. Psychologiczne aspekty zaburzeń nerwic u
dzieci i młodzieży, Warszawa 1976, PWN.
19. Ochmański M.: Alkoholizm ojców a sytuacja rodzinna i szkolna dzieci . Lublin
1997, Wydawnictwo UMCS.
20. Ostrihanska M.: Psychologiczne determinanty niedostosowania społecznego i
[ Pobierz całość w formacie PDF ]